اگر دنبال یک سوپرفود جدید برای اضافه کردن به رژیم غذایی‌تان هستید، دانه چیا یک گزینه عالی است. این دانه‌های ریز و سیاه، پر از مواد مغذی و خواص بی‌نظیر هستند که به شما کمک می‌کنند سالم‌تر و پر انرژی‌تر باشید. اما همیشه باید به یاد داشته باشیم که هر غذایی ممکن است مضراتی هم داشته باشد. در این مقاله به صورت جامع به بررسی خواص و مضرات دانه چیا می‌پردازیم.
خواص دانه چیا برای سلامتی بسیار گسترده و متنوع اند؛.در مقابل، مضرات بسیار اندکی برای آن می توان برشمرد. بنابراین، دانه چیا را باید جزو ارزشمندترین دانه های درمانی به حساب آورد.
دانه چیا چیست
دانه چیا از گیاه سالویا هیسپانیکا (Salvia Hispanica) که بومی مناطق مرکزی و جنوبی مکزیک است، به دست می‌آید. این گیاه از خانواده نعناعیان بوده و هزاران سال پیش توسط آزتک‌ها و مایایی‌ها به عنوان یک منبع غذایی مهم استفاده می‌شد. کلمه “چیا” در زبان مایایی به معنای “قدرت” است و این نشان‌دهنده ارزش بالای این دانه در فرهنگ‌های قدیمی است.
دانه چیا (Chia seeds) محصولی است که اغلب با تخم شربتی یا حتی تخم ریحان به علت شباهت بسیاری که به آن ها دارد، اشتباه گرفته می شود. این محصول ضمن خواص بسیاری که دارد، به سبب عطر و طعمش مورد توجه واقع می شود. شاید این دانه را بیشتر با خواص لاغر کننده ای که دارد بشناسید، در صورتی که این محصول فواید درمانی ارزشمند دیگری هم در خود دارد.
دانه چیا کوچک و بیضی شکل است و معمولاً به رنگ‌های سیاه، سفید یا قهوه‌ای دیده می‌شود. این دانه‌ها بدون طعم خاصی هستند و می‌توانند به راحتی به انواع غذاها و نوشیدنی‌ها اضافه شوند. زمانی که دانه چیا با مایعات مخلوط می‌شود، حالتی ژله‌ای به خود می‌گیرد که می‌تواند در تهیه پودینگ‌ها و نوشیدنی‌ها بسیار مفید باشد.
جهت بهره مندی از خواص دانه چیا، می توانید نوع آسیاب شده آن را به عنوان نوعی چاشنی طبیعی.در کنار غذا یا دانه های آن را در دسر و یا در خلال خوراکی ها به کار ببرید. در ادامه این نوشتار به منظور آشنایی بیشتر، برخی از مهمترین خواص این محصول بیان می شوند.
خواص دانه چیا
دانه چیا یکی از غنی‌ترین منابع مواد مغذی است. این دانه‌ها سرشار از پروتئین، فیبر، ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند.
میزان پروتئین در دانه چیا: یکی از خواص دانه چیا منبع عالی از پروتئین گیاهی بودن است. هر 28 گرم دانه چیا حاوی حدود 4.4 گرم پروتئین است که می‌تواند به تأمین نیازهای پروتئینی بدن کمک کند، به ویژه برای افرادی که رژیم‌های گیاهی یا وگان دارند.
میزان فیبر در دانه چیا: دانه چیا دارای مقدار زیادی فیبر است. هر 28 گرم دانه چیا حاوی حدود 11 گرم فیبر است. فیبر موجود در دانه چیا به بهبود عملکرد دستگاه گوارش، کاهش قند خون و کنترل وزن کمک می‌کند.
ویتامین‌ها و مواد معدنی: دانه چیا منبع غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی مهمی مانند کلسیم، منیزیم، فسفر و آنتی‌اکسیدان‌ها است. این مواد مغذی نقش مهمی در سلامت استخوان‌ها، عضلات و سیستم ایمنی بدن ایفا می‌کنند.
خواص دانه چیا برای پوست، مو و زیبایی: دانه چیا به دلیل داشتن پروتئین ها و آنتی اکسیدان های بسیار، می تواند یک عامل تقویت کننده کلاژن پوست باشد. بنابراین، در تامین زیبایی و سلامت پوست و مو بسیار موثر است. این محصول از طرفی منجر به کاهش التهابات پوستی و مشکلات ناشی از آن می گردد.
از این رو، در درمان مشکلات پوستی نیز موثر است. رشد مو و ناخن نیز از دیگر فواید مصرف دانه چیا در حیطه زیبایی هستند. از اینرو، مصرف صحیح این دانه های گیاهی در تامین زیبایی و جوانسازی پوست تاثیرات آشکار و قطعی دارد.
خواص دانه چیا برای لاغری و تناسب اندام: یکی از اصلی ترین و مهمترین خواص دانه چیا کاربرد آن در لاغری و تناسب اندام است. از آنجایی که دانه های چیا جاذب آب هستند و می توانند مقدار زیادی آب به خود بگیرند و به صورت ژله ای در بیایند، در لاغری بسیار تاثیر دارند.
جهت بهره مندی از خواص لاغر کننده دانه چیا لازم است پیش از وعده های اصلی و به خصوص ناهار و شام.مقدار ۲۰ گرم از این محصول که از قبل در آب خیسانده شده است، به مصرف برسد.
افزایش انرژی و نشاط: از آنجایی که مصرف خوراکی دانه چیا نشاط آور است، برای رفع بدخلقی و اعصاب خوردی می توانید از آن بهره ببرید. این دانه های مغذی ایجاد نشاط می کنند؛ بنابراین، برای مواقع خستگی و ذهن مشغولی نیز گزینه مناسبی هستند. این محصول در کنترل اعصاب و حتی اضطراب و استرس نیز موثر است.
بهبود سلامت قلب و عروق: بهبود سلامت قلب و عروق از ارزشمندترین خواص دانه چیا به شمار می آید. این محصول به دلیل داشتن امگا 3 در تامین سلامت قلب و عروق تاثیر دارد. بنابراین، با مصرف آن می توان از مشکلاتی مانند سکته و بیماری های قلبی جلوگیری به عمل آورد.
دیگر خواص دانه چیا
-
- کنترل و کاهش فشار و قند خون
- تقویت استخوان ها و تامین سلامت دهان و دندان
- بهبود سلامت سیستم عصبی
- پیشگیری از ابتلا به بیماری سرطان
- رفع مشکلات بی خوابی و کم خوابی
مضرات و هشدارهای مصرف دانه چیا
مضرات دانه چیا به دلیل طبیعی بودن و درمانی بودن این دانه بسیار اندک هستند.و معمولاً در صورتی رخ می دهند که در مصرف این محصول زیاده روی شود، یا به شکل نادرستی از آن استفاده شود.
با این حال دانه چیا ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد. به عنوان مثال، افرادی که داروهای رقیق‌کننده خون مصرف می‌کنند، باید در مصرف دانه چیا احتیاط کنند زیرا این دانه‌ها می‌توانند اثر دارو را تقویت کرده و خطر خونریزی را افزایش دهند.
عوارض مصرف بیش از حد
مشکلات گوارشی: مصرف بیش از حد دانه چیا ممکن است باعث مشکلات گوارشی مانند نفخ، اسهال و یبوست شود. بنابراین، توصیه می‌شود که مقدار مصرف روزانه دانه چیا را به حد معقولی محدود کنید.
مشکلات جذب مواد مغذی: مصرف زیاد دانه چیا ممکن است باعث کاهش جذب برخی مواد مغذی شود. به عنوان مثال، فیبر بالای موجود در دانه چیا ممکن است جذب کلسیم، آهن و سایر مواد معدنی را کاهش دهد.
برخی از مضرات دانه چیا: مضرات دانه چیا به دلیل طبیعی بودن و درمانی بودن این دانه بسیار اندک هستند.و معمولاً در صورتی رخ می دهند که در مصرف این محصول زیاده روی شود، یا به شکل نادرستی از آن استفاده شود.
مشکلات گوارشی و از جمله اسهال از جمله عوارض استفاده نامتعارف از این محصول است. در این صورت لازم است مصرف دانه چیا برای مدتی متوقف شود تا عوارض آن از بین بروند. احتمال افزایش وزن و بدخیمی پروستات نیز در اثر استفاده بی رویه از دانه های چیا وجود دارد.
توصیه‌های نهایی در مورد مصرف دانه چیا
دانه چیا یک افزودنی عالی به رژیم غذایی شماست، اما همیشه به یاد داشته باشید که مصرف هر غذایی باید به تعادل باشد. از بینظیرترین خواص دانه چیا بهره ببرید و برای جلوگیری از مضرات دانه چیا از مصرف بیش از حد آن پرهیز کنید.
طرز استفاده از دانه چیا در رژیم غذایی
- یکی از ساده‌ترین روش‌های استفاده از دانه چیا، افزودن آن به نوشیدنی‌هاست. شما می‌توانید دانه چیا را به آب، آبمیوه، شیر و حتی چای اضافه کنید. پس از چند دقیقه، دانه‌ها همانند تخم شربتی حالتی ژله‌ای به خود می‌گیرند که باعث افزایش حجم و احساس خنکی و سیری می‌شود.
- دانه چیا را می‌توانید به انواع سالادها و غذاها اضافه کنید. این دانه‌ها بدون تغییر طعم غذا، به شما کمک می‌کنند تا از خواص بی‌نظیر آن‌ها بهره‌مند شوید. به عنوان مثال، می‌توانید دانه چیا را به سالاد سبزیجات، سوپ‌ها و حتی غذاهای پختنی اضافه کنید.
- پودینگ چیا یکی از محبوب‌ترین روش‌های مصرف دانه چیا است. برای تهیه پودینگ چیا، کافی است دانه چیا را با شیر یا نوشیدنی‌های گیاهی مخلوط کرده و به آن میوه‌های تازه و خشک، عسل یا شیره انگور اضافه کنید. این پودینگ پس از چند ساعت در یخچال، آماده مصرف است و یک میان وعده سالم و خوشمزه خواهد بود.
دستورهای غذایی با دانه چیا
- اسموتی‌های میوه‌ای با افزودن دانه چیا، هم مقوی‌تر و هم خوشمزه‌تر می‌شوند. برای تهیه اسموتی، می‌توانید میوه‌های مورد علاقه‌تان را با مقداری دانه چیا و شیر مخلوط کرده و نوش جان کنید.
- برای تهیه پودینگ چیا و میوه‌ها، دانه چیا را با شیر مخلوط کنید و به آن میوه‌های تازه مانند توت فرنگی، موز، کیوی و بلوبری اضافه کنید. این پودینگ پس از چند ساعت در یخچال، یک دسر سالم و خوشمزه خواهد بود.
- دانه چیا را می‌توانید به خمیر نان یا کیک و شیرینی‌ها اضافه کنید. این دانه‌ها به بهبود بافت و ارزش غذایی نان و شیرینی‌ها کمک می‌کنند. به عنوان مثال، می‌توانید دانه چیا را به خمیر نان صبحانه، کیک‌ها و کوکی‌ها اضافه کنید.
- استفاده در میان وعده ها و انرژی یا پروتئین بارها. مثلا می توانید از دانه ی چیا برای بالا بردن میزان پروتئین و یا فیبر توپ های انرژی زای انجیر و خرما استفاده کنید. این کار باعث می شود به انرژی بارهای خود خواص دانه چیا را نیز اضفه کنید.
سوالات متداول در مورد دانه چیا
آیا دانه چیا برای همه مناسب است؟
دانه چیا برای بیشتر افراد مناسب است، اما افرادی که به مشکلات گوارشی یا دارویی خاصی دچار هستند، باید قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنند.
چقدر دانه چیا در روز باید مصرف کرد؟
مصرف حدود 1 تا 2 قاشق غذاخوری دانه چیا در روز برای بیشتر افراد مناسب است. این مقدار می‌تواند به تأمین نیازهای مغذی بدن کمک کند بدون اینکه مضرات دانه چیا را برای شما ایجاد کند.
چگونه دانه چیا را نگهداری کنیم؟
دانه چیا باید در جای خشک و خنک نگهداری شود. بهترین روش نگهداری، قرار دادن دانه‌ها در یک ظرف دربسته و در یخچال است. این کار به حفظ تازگی و کیفیت دانه‌ها کمک می‌کند.
سخن آخر
دانه چیا یک سوپرفود بی‌نظیر با خواص فراوان برای سلامتی است. با این حال، مانند هر غذای دیگری، مصرف متعادل و معقول آن اهمیت دارد. با رعایت این نکات، می‌توانید از تمامی فواید دانه چیا بهره‌مند شوید و به سلامتی خود کمک کنید.
