در طب سنتی، طبع یا مزاج به چهار دسته کلی تقسیم میشود: سرد، گرم، تر و خشک. شناخت این طبایع به ما کمک میکند تا بتوانیم بهتر از بدن خود مراقبت کنیم و سلامتی خود را حفظ کنیم. در این مقاله، به بررسی طبع سرد و معرفی خوراکیهایی که برای این طبع مناسب هستند، میپردازیم. طبع سرد یکی از طبعهای رایج در افراد است که شناخت و مدیریت آن میتواند تأثیر قابل توجهی بر سلامتی و کیفیت زندگی داشته باشد.
طبع سرد چیست و خصوصیات آن کدامند؟
طبع سرد به افرادی نسبت داده میشود که نسبت به سرما حساستر هستند و تمایل دارند همیشه لباس گرم بپوشند. این افراد بیشتر به سمت خوراکیهای گرم کشیده میشوند تا بتوانند از سرمای طبیعت خود بکاهند. علائم و نشانههای طبع سرد شامل پوست روشن، احساس سرما در فصول گرم و نیاز به گرمی است. این طبع به دو دسته اصلی تقسیم میشود:
- بلغمی (سرد و تر): این افراد تمایل زیادی به مصرف گرمیها دارند و بدنشان نیاز به حرارت بیشتری دارد.
- سوداوی (سرد و خشک): این افراد بیشتر سرمایی هستند و نسبت به خوراکیهای سرد حساستر بوده و نیاز بیشتری به گرمیها دارند.
علائم و نشانههای طبع سرد
- احساس سرما: افراد با طبع سرد حتی در هوای معتدل و گرم نیز احساس سرما میکنند.
- تمایل به غذاهای گرم: این افراد علاقه زیادی به مصرف غذاهای گرم و پرانرژی دارند.
- پوست روشن و خشک: پوست این افراد معمولاً روشن و خشک است.
- خواب زیاد: افراد با طبع سرد معمولاً نیاز به خواب بیشتری دارند و در هوای سرد احساس کسالت میکنند.
- عدم تحمل هوای سرد: این افراد نیاز به پوشیدن لباسهای گرم دارند و هوای سرد را به سختی تحمل میکنند.
تاثیرات طبع سرد بر سلامتی
افراد با طبع سرد ممکن است با مشکلاتی مانند آرتروز، خستگی مزمن، ضعف سیستم ایمنی و مشکلات گوارشی مواجه شوند. این مشکلات میتواند با مصرف خوراکیهای مناسب و رعایت رژیم غذایی متعادل بهبود یابد.
خوراکیهای مناسب برای طبع سرد
برای مدیریت طبع سرد، مصرف خوراکیهای گرم توصیه میشود. در ادامه به معرفی برخی از این خوراکیها میپردازیم:
غذاها و خوراکیهای با طبیعت گرم
- ادویهجات: انواع فلفل، سیر، زنجبیل، دارچین و زعفران.
- سبزیجات گرم: پونه، نعناع، آویشن، شنبلیله و گل محمدی.
- میوهها و فرآوردهها: خرما، عسل، شیره انگور، ارده و حلوا شکری.
- مغزها و دانهها: مغز پسته، بادام، گردو، فندق و دانههای روغنی مانند کنجد.
- گوشتها: گوشت گوسفندی، شترمرغ، مرغ، اردک و بلدرچین.
- غلات: انواع نان، کیک، شیرینی و فرآوردههای مشابه.
خوراکیهای با طبع سرد و ترکیب آنها با خوراکیهای گرم
بسیاری از خوراکیها ذاتاً طبع سرد دارند که مصرف آنها برای افراد با طبع سرد ممکن است مشکلزا باشد. به عنوان مثال: خیار، گوجه، شیر، ماست، دوغ، پنیر، سرکه، غوره، ترشیجات، پیاز، چغندر، لبو، حبوبات (عدس، نخود، لوبیا) و گوشت ماهی و گاو.
حتی برخی از چاشنی های معروف مانند رب گوجه که هر روزه در غذا به کار می بریم، انواع پلو و کته، بسیاری از حبوبات مانند عدس، نخود و لوبیا و نیز گوشت ماهی و گاو نیز جزو مواد سرد محسوب می شوند. بنابراین، استفاده از آنها می تواند برای افراد سرد مزاج مشکل ایجاد کند. مثلا با خوردن لبنیات ممکن است احساس استخوان درد یا کلیه درد به وجود آید.
صحبت های فوق نباید مانع از مصرف محصولات طبع سرد گردد. عاقلانه تر آن است که هر کدام از خوراکی های سرد را با یک خوراکی گرم جور کنیم تا از میزان سردی آنها کم شود.
برای کاهش تاثیرات منفی این خوراکیها، میتوان آنها را با خوراکیهای گرم ترکیب کرد. به عنوان مثال:
- سالادها: استفاده از ادویهجات گرم مانند زنجبیل و دارچین در ترکیب سالادها.
- گوشتها: ترکیب گوشتهای سرد مانند ماهی با ادویهها و سبزیجات گرم.
روشهای مدیریت این طبع
- مصرف نوشیدنیهای گرم: نوشیدنیهای گرم مانند دمنوشهای گیاهی، چای زنجبیل و چای دارچین میتوانند به بهبود وضعیت طبع سرد کمک کنند.
- ورزش منظم: فعالیتهای ورزشی منظم میتواند به افزایش حرارت بدن و بهبود علائم طبع سرد کمک کند.
- استفاده از روغنهای گرم: ماساژ با روغنهای گرم مانند روغن کنجد و روغن زیتون میتواند به کاهش سردی بدن کمک کند.
- پوشیدن لباسهای گرم: همیشه لباسهای گرم بپوشید و از سرد شدن بدن جلوگیری کنید.
شاید این مطلب را بپسندید: معرفی ۵ دمنوش عالی ایرانی با طبع گرم
خوراکیهای مفید برای افراد با طبع سرد
خوراکیهای با طبع گرم
- ادویهها و چاشنیها: فلفل سیاه، فلفل قرمز، زنجبیل، دارچین، زعفران، هل، میخک.
- میوهها و خشکبار: خرما، انجیر، زردآلو، کشمش، انگور، انار.
- مغزها و دانهها: بادام، گردو، فندق، پسته، کنجد، دانه چیا.
- گوشتها: گوشت گوسفندی، مرغ، شترمرغ، بوقلمون.
- لبنیات: شیر گرم، ماست پرچرب با ادویهها.
- نوشیدنیها: چای دارچین، چای زنجبیل، دمنوش گل گاوزبان.
ترکیبهای غذایی مناسب
- سوپها و آشها: تهیه سوپ های گرم با استفاده از سبزیجات گرم و گوشتهای گرم.
- خورشها: اضافه کردن ادویههای گرم به خورشها.
- سالادها: ترکیب سبزیجات سرد با ادویهها و سبزیجات گرم.
- غذاهای گوشتی: پخت گوشتهای سرد با استفاده از ادویههای گرم.
دستور تهیه خوراکی هایی برای طبع سرد
دستور تهیه سوپ زنجبیل و هویج
مواد لازم:
- هویج: 500 گرم
- پیاز: 1 عدد بزرگ
- زنجبیل تازه: 2 قاشق غذاخوری رنده شده
- سیر: 2 حبه
- روغن زیتون: 2 قاشق غذاخوری
- آب مرغ: 4 پیمانه
- نمک و فلفل: به میزان لازم
- آب لیمو: 1 قاشق غذاخوری
طرز تهیه:
- پیاز را خرد کرده و در روغن زیتون تفت دهید تا طلایی شود.
- سیر و زنجبیل را اضافه کرده و کمی تفت دهید.
- هویجها را خرد کرده و به مخلوط اضافه کنید.
- آب مرغ را اضافه کرده و بگذارید تا سوپ بجوشد و هویجها نرم شوند.
- سوپ را در مخلوطکن بریزید تا یکدست شود.
- نمک، فلفل و آب لیمو را اضافه کنید و سرو نمایید.
دستور تهیه چای زنجبیل و دارچین
مواد لازم:
- زنجبیل تازه: 2 قاشق غذاخوری رنده شده
- چوب دارچین: 1 تکه
- آب: 2 پیمانه
- عسل: به میزان لازم
طرز تهیه:
- آب را به جوش آورده و زنجبیل و دارچین را به آن اضافه کنید.
- بگذارید به مدت 10 دقیقه بجوشد.
- چای را صاف کرده و عسل را به آن اضافه کنید.
- چای گرم را بنوشید و از طعم آن لذت ببرید.
روشهای جلوگیری از تشدید آن
برای جلوگیری از تشدید طبع سرد، میتوانید از روشهای زیر استفاده کنید:
- پرهیز از خوراکیهای سرد: سعی کنید از مصرف خوراکیهای سرد مانند خیار، ماست، دوغ و سایر مواد غذایی سرد پرهیز کنید.
- مصرف غذاهای گرم: همیشه از غذاهای گرم استفاده کنید و از ادویهها و چاشنیهای گرم در تهیه غذاها بهره ببرید.
- پرهیز از محیطهای سرد: از قرار گرفتن در محیطهای سرد و مرطوب خودداری کنید و همیشه لباسهای گرم بپوشید.
- ورزش منظم: ورزشهای منظم و فعالیتهای بدنی کمک میکند تا بدن گرم بماند و از سردی جلوگیری شود.
- استفاده از روغنهای گرم: استفاده از روغنهای گرم در ماساژ و مصرف آنها میتواند به بهبود وضعیت طبع سرد کمک کند.
نکات کلیدی برای افراد با طبع سرد
- مراقبت از سیستم ایمنی: افراد با طبع سرد ممکن است سیستم ایمنی ضعیفتری داشته باشند. مصرف مواد غذایی گرم و تقویتکننده سیستم ایمنی مانند عسل، سیر و زنجبیل میتواند مفید باشد.
- مصرف آب گرم: نوشیدن آب گرم به جای آب سرد میتواند به تعادل دمای بدن کمک کند.
- خواب کافی: خواب کافی و استراحت مناسب به بدن کمک میکند تا انرژی لازم را برای مقابله با سردی به دست آورد.
- تغذیه مناسب: توجه به تغذیه و مصرف مواد غذایی گرم و پرانرژی میتواند به بهبود این وضعیت کمک کند.
بررسی تخصصی این طبع در طب سنتی
طب سنتی، طبعها را بر اساس ویژگیهای فیزیکی و روانی افراد تقسیمبندی میکند. طبع سرد یکی از این دستهبندیهاست که با ویژگیهای خاص خود مشخص میشود. در طب سنتی، توصیههای زیادی برای مدیریت و تعادل طبع سرد وجود دارد که به حفظ سلامتی و بهبود کیفیت زندگی کمک میکند.
سخن آخر
شناخت طبع و مزاج افراد به آنها کمک میکند تا با انتخاب صحیح خوراکیها و مدیریت سبک زندگی، سلامت و راحتی بیشتری داشته باشند. افراد با طبع سرد میتوانند با مصرف خوراکیهای گرم و رعایت نکات ذکر شده، از شدت سردی بدن خود بکاهند و به تعادل برسند. توجه به طبع خوراکیها و ترکیب مناسب آنها اهمیت زیادی دارد و میتواند تأثیرات مثبت قابل توجهی بر سلامتی داشته باشد.
نکته ی مهم
اصطلاحات “طبع گرم و سرد” در طب سنتی مورد استفاده قرار میگیرند و تاریخی طولانی در پیشینه طبی دارند. این اصطلاحات براساس مشاهدات تجربی و تجربیات بالینی طولانی مدت ایجاد شدهاند.
اما باید توجه داشت که این مفاهیم بر اساس پارادایم و دیدگاههای طب سنتی و قدیمی ساخته شدهاند و با دیدگاهها و معیارهای علمی مدرن تطابق ندرند و متاسفانه تحقیق علمی مشخصی نتوانسته وجود طبع و این موارد را تایید کند..